Kamera taktırmak için izin gerekir mi ?

Kamera Taktırmak İçin İzin Gerekir mi? Tarihsel Arka Plan, Güncel Hukuk ve Akademik Tartışmalar

“Güvenlik” sözcüğünün sıcaklığını hepimiz hissederiz; yine de bir kameranın merceği, mahremiyet sınırımıza değdiği anda sorular başlar: Kamera taktırmak için izin gerekir mi? Nerede, kime, hangi şartla? Bu yazı, meselenin tarihsel köklerini, güncel akademik tartışmaları ve Türkiye’deki hukuki çerçeveyi bir araya getirerek net bir yol haritası sunuyor.

Tarihsel Arka Plan: Gözetim Teknolojisinin Hukuk ve Etikle Buluşması

Kapalım devre video sistemlerinin (CCTV) 1990’lardan itibaren yaygınlaşması, görüntülerin kimlerle ve nasıl paylaşılacağı kadar, kurulumun meşruiyetini de tartışma konusu yaptı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Peck/Birleşik Krallık kararı, CCTV görüntülerinin kontrolsüz dolaşıma sokulmasının özel hayata saygı hakkını ihlal edebileceğini vurgulayarak gözetimde gereklilik–ölçülülük ilkelerini yerleştirdi. Bu içtihat, kurulum ve kullanımda “neden, nerede, ne kadar” sorularına hukuki çıpa oldu. :contentReference[oaicite:0]{index=0}

Güncel Akademik Çerçeve: Meşru Amaç, Orantı, Şeffaflık

Akademik literatür ve düzenleyici rehberler, video gözetimin birey davranışına etkisini ve veri koruma gerekliliklerini birlikte ele alır. Avrupa Veri Koruma Kurulu’nun (EDPB) Video Gözetim Rehberi, video cihazlarının yoğun kullanımının birey davranışı üzerinde baskı yarattığını; bu yüzden kurulumun amaçla sınırlı, orantılı ve şeffaf olmasını şart koşar. Kısaca: “İhtiyaç var mı, daha az müdahaleci seçenek yok mu, bilgilendirme net mi?” soruları kurulum aşamasında cevaplanmalıdır. :contentReference[oaicite:1]{index=1}

Türkiye’de Hukukî Çerçeve: “İzin” Sorusu Nasıl Yanıtlanır?

Türkiye’de kamera, insanı tanınabilir kılan görüntüyü işlediği için kişisel veri barındırır ve 6698 sayılı KVKK kapsamındadır. Bu nedenle kurulum ve kullanımda, aydınlatma yükümlülüğü, hukuka uygunluk sebepleri, veri minimizasyonu ve saklama süresi gibi ilkeler uygulanır. Basit ifadeyle: Kamera taktırmadan önce bile, kime, neden ve ne kadar süre ile kayıt alındığını duyurmak ve uygun hukuki dayanağı göstermek gerekir. :contentReference[oaicite:2]{index=2}

Ortak Alanlar (Apartman–Site): “İzin” = Kat Maliklerinin Kararı

Apartman ve sitelerde ortak alanlara kamera takılması, Kat Mülkiyeti Kanunu çerçevesinde “ortak yerde tesis” niteliği taşır. KMK m.19’a göre ortak yerlerde inşaat/onarım/tesis için kat maliklerinin beşte dördünün yazılı rızası gerekir. Uygulamada kamera sistemi, bu hükmün kapsamına giren bir “tesis” olarak değerlendirilir; dolayısıyla yönetimin tek başına karar vermesi yeterli değildir. :contentReference[oaicite:3]{index=3}

Kurul (KVK Kurulu) kararlarında da apartman–site kameraları için amaçla sınırlılık, şeffaf aydınlatma ve orantılı çözüm ilkeleri öne çıkar; giriş–çıkış ve güvenlik riski olan koridorlar gibi alanlarda ölçülü uygulama, özel alanlara yönelimden kaçınma esastır. :contentReference[oaicite:4]{index=4}

İşyeri ve Mağazalar: “Açık Bilgilendirme” Zorunludur

İşyerlerinde kamera kurulumu, genellikle işverenin meşru menfaati (güvenlik, emniyet, varlık koruma) kapsamında değerlendirilebilir; ancak gizli kamera uygulamaları aydınlatma yükümlülüğünü ihlal ettiği için kural olarak hukuka aykırıdır. Görüş alanının makul sınırları aşmaması, soyunma–dinlenme gibi mahrem alanlara çevrilmemesi ve çalışan–ziyaretçilerin görünür biçimde bilgilendirilmesi gerekir. Kurumsal aydınlatma metni örnekleri, hangi verinin hangi amaçla işlendiğini ve saklama süresini açıklar. :contentReference[oaicite:5]{index=5}

Evler: Kendi Mülkiyetinde, Komşunun Mahremiyeti

Kişinin kendi müstakil konutunda dış kapı önünü görecek kameralar, başkalarının mahrem alanına yönelmediği ve ortak alan–kaldırımda aşırı gözetim yaratmadığı sürece genellikle sorun oluşturmaz; ancak apartman gibi ortak alanlı yapılarda tek taraflı kurulum, KMK’daki çoğunluk şartlarına takılır. KVKK Kurulu’nun apartman kararları, “başkalarının kapısını–penceresini, asansör içini” sürekli gözeten bireysel kurulumların ihlale yol açabileceğini hatırlatır. :contentReference[oaicite:6]{index=6}

“İzin”i Somutlaştıran Kontrol Listesi

• Hukuki Dayanak: İşyerinde meşru menfaat; apartmanda KMK m.19’a göre 5/4 çoğunluk; kamusal kurumlarda açık kanuni yetki ve görev. :contentReference[oaicite:7]{index=7}
• Aydınlatma: Girişte–görünür yerde simge ve metinle bilgilendirme; detaylı aydınlatma metni (sorumlu, amaç, saklama, haklar, başvuru kanalı). :contentReference[oaicite:8]{index=8}
• Minimizasyon: Görüş alanını olayla ilgili risk noktalarıyla sınırlandırma; gereksiz ses kaydından kaçınma; makul saklama süresi. :contentReference[oaicite:9]{index=9}
• Hesap Verebilirlik: Erişim yetki matrisi, log tutma, periyodik gözden geçirme, üçüncü kişilere aktarımda maskeleme. :contentReference[oaicite:10]{index=10}

Güncel Tartışmalar: Güvenlik mi, Mahremiyet mi?

Günümüzde akademik tartışma, fayda–risk dengesinde düğümleniyor. Gözetim kameraları suçun önlenmesi ve kanıtın korunmasına katkı sağlarken, sürekli izlenme hissi bireyin davranışını değiştirir; bu etki, EDPB rehberinde “birey üzerinde ilave baskı” olarak tanımlanır. Toplumsal yaşamın her alanında “varsayılan izlenme” normu yerleşirse, özgür davranış alanları daralır. Bu nedenle kurulum kararı, daha az müdahaleci seçeneklerle (aydınlatma, personel devriyesi, sensörlü kapılar) karşılaştırılarak verilmelidir. :contentReference[oaicite:11]{index=11}

Sonuç: “İzin” Yalnızca Bir İmza Değil, Bir İlkeler Bütünü

Soruya kısa yanıt: Kamera taktırmak için çoğu senaryoda “izin/karar” gerekir; bu, apartman–site için KMK m.19’daki 5/4 çoğunluk, işyerinde ise meşru amaç + aydınlatma + orantı şartlarının birlikte sağlanmasıdır. Ancak asıl mesele, imza toplamanın ötesinde, şeffaflık, ölçülülük ve hesap verebilirlik ilkelerini baştan kurmaktır. Böylece kamera, güvenliği artırırken, kişisel alanı ve hakları zedelemeyen bir araç hâline gelir. :contentReference[oaicite:12]{index=12}

Kaynakça

• EDPB, Guidelines 3/2019 – Video Surveillance. :contentReference[oaicite:13]{index=13}
• KVKK, Aydınlatma Yükümlülüğü sayfası ve kamu örnek metinleri. :contentReference[oaicite:14]{index=14}
• KMK m.19 metni ve güncel açıklamalar. :contentReference[oaicite:15]{index=15}
• AİHM, Peck/Birleşik Krallık (CCTV ve özel hayata saygı). :contentReference[oaicite:16]{index=16}
• KVK Kurulu, 2020/187 sayılı karar (apartman–site bağlamı). :contentReference[oaicite:17]{index=17}
• Kurumsal aydınlatma örnekleri ve uygulama rehberleri. :contentReference[oaicite:18]{index=18}